Factoren die het bioritme beïnvloeden
Het slaap- en waakritme, oftewel bioritme, wordt aangestuurd door onze biologische klok. Deze klok zit in de hersenen en heeft de naam suprachiasmatische nucleus (SCN). Het is een heel klein gebiedje die beïnvloed wordt door signalen uit de omgeving en stuurt zelf allerlei processen aan in het lichaam. Het klokje volgt een ritme van iets meer dan 24 uur. Om synchroon te lopen met de uren van de dag moet dit klokje signalen krijgen vanuit de omgeving om zich steeds aan te passen. Als dit klokje dat niet krijgt gaat het uit de pas lopen en word je steeds iets later moe en word je steeds iets later wakker. Met als gevolg dat het slaap- en waakritme niet meer gelijk loopt met de dag en de nacht van de maatschappij en is er sprake van een verstoring in het bioritme. Om er voor te zorgen dat dit niet gebeurt is het belangrijk dat je een vaste structuur volgt, zoals op min of meer vaste tijden eten en vaste bedtijden.
Apparaten met blauw licht verstoren het bioritme
Het slaaphormoon melatonine staat in verbinding met het klokje in de hersenen en met het licht uit de omgeving. Wanneer er minder licht valt op het netvlies van de ogen gaat er een signaal naar het klokje in de hersenen dat het tijd is om melatonine aan te maken. Met als gevolg dat er een moe gevoel ontstaat en dat je weet dat het tijd is om naar bed te gaan. Wanneer het lichtsignaal verstoord wordt door het blauwe licht in o.a. laptops, televisies, tablets en telefoons dan komt er geen melatonineproductie op gang en daarmee wordt het 'ik moet naar bed'-signaal verstoord met als gevolg een verstoring in het bioritme.
Ook onze lichaamstemperatuur staat in verbinding met de biologische klok. De temperatuur van het lichaam gaat naar beneden in de avond en dat zorgt voor een extra signaal dat het bedtijd is. Door 's avonds een warm bad of een warme douche te nemen wordt het lichaam verwarmd en daarna zorgt het voor snelle afkoeling. En dat laatste zorgt voor een moe gevoel en kan helpen om makkelijker in slaap te vallen. Wanneer je vlak voor het slapen gaan activiteiten onderneemt, zoals intensief sporten, die de lichaamstemperatuur verhogen, kan het inslapen moeilijker gaan. Ook dit kan een verstoring in het bioritme geven.
Ploegendiensten en jetlags verschuiven het slaap- en waakritme
Mensen die in ploegendiensten werken of veelvuldig vliegen en last hebben van jetlags lopen meer risico op verstoringen in het bioritme. Dit komt doordat het dag- en nachtritme verschuift en het bioritme kan dat niet zo makkelijk volgen. Daarnaast kunnen avondmensen en kinderen in de puberteit, die van nature een vertraagd bioritme hebben, aanpassingsproblemen hebben met het dag- en nachtritme dat gehandhaafd wordt in de maatschappij. Gelukkig staat het bioritme ook onder invloed van het gedrag en met enige aanpassingen kun je het bioritme sturen en de verstoringen zo klein mogelijk houden.
Zoals je kunt lezen is het bioritme onderhevig aan veel invloeden. Omdat er zoveel invloeden zijn kan het bioritme snel in de war raken met allerlei klachten tot gevolg zoals vermoeidheid, slapeloosheid, spijsverteringsmoeilijkheden, diabetes en concentratieproblemen. Het is dus belangrijk hier weet van te hebben en het gedrag daarop aan te passen. Er bestaat geen ideaal dag- en nachtritme, het gaat er om te ontdekken welk ritme het beste bij jou past en te weten hoe je jouw bioritme kan beïnvloeden.
Herken je jezelf in één van de bovenstaande beschrijvingen of heb jij het idee dat er een verstoring is in jouw bioritme? Maak een afspraak bij Britt en dan gaat zij samen met jou bekijken waar het probleem zit en zal ze gerichte adviezen geven om de verstoringen te verhelpen.